Hoe ontstaat het jojo-effect?
Veel mensen ervaren het jojo-effect na het volgen van een streng dieet dat de inname van calorieën sterk beperkt. Het idee achter het beperken van de calorie-inname is dat men gewicht verliest wanneer minder calorieën geconsumeerd worden dan er verbruikt worden. Dit idee is te simpel, omdat het niet in acht neemt dat het beperken van de calorie-inname kan zorgen voor tekorten in vocht en essentiële stoffen in het lichaam. Deze tekorten kunnen op hun beurt juist zorgen voor een toename in gewicht, als gevolg van een disbalans in het lijf tussen katabole (afbrekende) en anabole (herstellende) processen die daardoor ontstaat. De reset-fase wordt namelijk verkeerd gestart.
Bovendien kan het lichaam bij een veel te lage calorie-inname de bloedwaardes moeilijker of niet goed op een constant en ideaal peil houden. Het gevolg hiervan is dat de steunweefsels uitgeput worden door stresshormonen. Bovendien verloopt de informatieverwerking in de hersenen niet goed. Dit zorgt ervoor dat het verzadigingscentrum in de hersenen niet goed kan werken. Hierdoor ervaart u onrust, honger, drang tot eten en verlies van controle. Zo kunt u snel weer terugvallen in uw oude eetgewoonten en aankomen in gewicht.
Hoe is het verlies van gewicht van invloed op het verbruik in je lijf?
Wanneer u gewicht verliest, en ten tijde van het verlies van gewicht tekorten in vocht en essentiële voedingsstoffen in het lijf en een verlies van gezonde massa, zoals spiermassa veroorzaakt, dan daalt het verbruik in uw lichaam. Ook wanneer u niet beweegt, maar in rust bent, verbruikt uw lichaam energie en dus calorieën. We noemen dit ook wel de Basal Metabolic Rate, afgekort BMR. Hoe hoog uw BMR ligt, hangt af van uw lengte, leeftijd, gewicht en uw geslacht.
Wanneer iemand gewicht verliest, en niet alleen vetmassa, maar ook gezonde massa verliest gedurende het verlies van gewicht, dan wordt de BMR van deze persoon lager. In rust verbruikt deze persoon dan minder calorieën dan voorheen. De energiebehoefte van deze persoon is in het algemeen dus lager. Bij vasten voor langere tijden of bij het volgen van een extreem dieet schakelt het lichaam over naar een overlevingsstand. De BMR van het lichaam gaat dan omlaag. Dat doet het lichaam om genoeg energie te kunnen sparen voor het uitvoeren van noodzakelijke processen, zoals het rondpompen van bloed door het hart.
Hoe is je dieet van invloed op het verbruik in je lijf?
Zoals we eerder al noemden, is een ander gevolg van het aanhouden van een dieet dat te weinig calorieën levert, dat het lichaam niet goed in staat is om met behulp van hormonen de bloedwaardes op een constant en ideaal peil te houden. Er moeten dan voortdurend steunweefsels uitgeput worden onder invloed van stresshormonen. Dit brengt een opstapeling van afvalstoffen en schade aan gezond weefsel teweeg. Het resultaat hiervan is dat de stofwisseling steeds beperkter en slechter verloopt. Het is daarom belangrijk om niet simpelweg uw calorie-inname te beperken, maar om een verantwoord dieet te volgen dat is geadviseerd door een diëtist.
Hoe voorkom je het jojo-effect?
Het vermijden van een crashdieet kan helpen om het jojo-effect te voorkomen. In plaats van een crashdieet kunt u een dieet volgen dat minder de nadruk legt op het drastisch verlagen van de inname van calorieën en meer focust op een gezonde en evenwichtige voeding. Nogmaals, een diëtist kan u hierin adviseren. Hij of zij weet dat bij het volgen van een dieet meer komt kijken dan enkel de inname van calorieën beperken.
Houd er ook rekening mee dat het lichaam, nadat het gewicht flink is afgenomen, een verlaagde caloriebehoefte heeft. U kunt het jojo-effect vermijden door hier rekening mee te houden en na het afvallen minder calorieën te consumeren dan u deed voor het afvallen. Als u na het afvallen terugvalt in uw oude eetgewoonten en -patroon, dan kan het zijn dat u te veel calorieën binnenkrijgt, met een gewichtstoename als gevolg.
Het voorkomen van het jojo-effect is echter complexer dan simpelweg het beperken van calorieën nadat u bent afgevallen. U moet uw voeding aanpassen aan uw nieuwe gewicht, maar er tegelijkertijd te allen tijde voor blijven zorgen dat u geen tekorten aan vocht en essentiële stoffen opbouwt in uw lichaam. Dergelijke tekorten zijn namelijk niet gezond en zorgen er vaak voor dat het tegengestelde bereikt wordt van het gewenste effect.
Wilt u meer te weten komen over het jojo-effect en de gevolgen ervan? Onze professionals voorzien u graag van informatie en advies tijdens een vrijblijvend gesprek.
